طلاق یکی از پیچیده‌ترین مراحل زندگی مشترک است که به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد. در جامعه امروز، طلاق توافقی به عنوان یکی از ساده‌ترین و سریع‌ترین روش‌ها برای پایان دادن به زندگی زناشویی شناخته می‌شود. در این نوع طلاق، زن و شوهر با توافق کامل بر سر مسائل مختلف مانند مهریه، حضانت فرزندان، نفقه و سایر موضوعات، فرآیند طلاق را طی می‌کنند. با این حال، طلاق توافقی به دلیل حساسیت هایی که به همراه دارد، نیازمند رعایت دقیق مراحل قانونی و اجرایی است. در ادامه، به بررسی کامل روند طلاق توافقی، مدارک لازم، نقش مراکز مشاوره خانواده، نحوه حضانت و ملاقات فرزندان پس از طلاق، و نکات حقوقی مرتبط با آن خواهیم پرداخت.
💍 طلاق توافقی چیست؟
طلاق توافقی زمانی رخ می‌دهد که زن و شوهر بر سر تمامی مسائل و حقوق مرتبط با زندگی مشترک به توافق رسیده باشند. برخلاف طلاق‌های دیگر که ممکن است سال‌ها در دادگاه‌ها به طول بیانجامد، طلاق توافقی معمولاً به دلیل وجود توافق میان زوجین سریع‌تر انجام می‌شود. این توافق شامل تمام جنبه های مالی و حقوقی مانند پرداخت مهریه، حضانت فرزندان، نفقه، تقسیم دارایی‌ها و حتی ملاقات با فرزندان می‌باشد.
در واقع، طلاق توافقی می‌تواند به دو طریق انجام شود: یا از ابتدا زن و شوهر خود مستقیماً به مراکز مشاوره خانواده مراجعه کرده و بعد از دریافت مشاوره های لازم درخواست طلاق دهند، یا دادگاه آن‌ها را به این مراکز ارجاع می‌دهد. ماده ۲۵ و ۲۶ قانون حمایت از خانواده نقش مهمی در تعیین چارچوب حقوقی و قانونی این نوع طلاق دارند.
📜📚 روند طلاق توافقی و مدارک مورد نیاز
برای آغاز فرآیند طلاق توافقی، زوجین باید دادخواست طلاق را به دادگاه ارائه دهند. در این دادخواست، باید تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش ثبت شود. در این مرحله، دادگاه بر اساس قانون، زوجین را به مراکز مشاوره خانواده معرفی می‌کند تا از تلاش های مشاوران برای سازش و حل اختلافات بهره‌مند شوند. مطابق ماده ۱۹ قانون حمایت از خانواده، این مراکز تلاش می‌کنند تا زوجین را به سازش برسانند و در صورت موفقیت، سازش‌نامه‌ای تنظیم می‌کنند.
در صورتی که مشاوره‌ها به نتیجه نرسد و زوجین همچنان به ادامه طلاق اصرار داشته باشند، مشاوره خانواده دلایل عدم سازش را به صورت مکتوب به دادگاه ارائه می‌دهد و دادگاه پس از بررسی این گزارش، رای خود را صادر می‌کند. مدارکی که باید به همراه دادخواست طلاق توافقی ارائه شوند، عبارتند از:
- سند نکاحیه: برای اثبات ازدواج رسمی و قانونی.
- شناسنامه و کارت ملی زوجین: برای اثبات هویت و وضعیت تابعیت.
- گواهی عدم بارداری و یا گواهی بکارت (در موارد خاص): جهت تعیین وضعیت فرزندان آینده‌دار یا اثبات وضعیت دوشیزگی.
- توافق‌نامه کتبی: شامل توافقات طرفین در خصوص مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، و سایر مسائل حقوقی.
- نظریه کتبی مشاوره خانواده: گزارشی از نتیجه مشاوره انجام شده توسط مراکز مشاوره خانواده.
- گواهی عدم امکان سازش: که توسط دادگاه صادر می‌شود و نشان‌دهنده ناتوانی در ادامه زندگی مشترک است.
✅ نقش مراکز مشاوره خانواده
یکی از نوآوری‌های مهم قانون حمایت از خانواده در فرآیند طلاق توافقی، استفاده از مراکز مشاوره خانواده است. این مراکز که با هدف کاهش اختلافات زناشویی و افزایش شانس سازش میان زوجین ایجاد شده‌اند، نقشی کلیدی در این فرآیند دارند. در ماده ۲۵ و ۱۹ قانون حمایت از خانواده آمده است که زوجین قبل از تصمیم نهایی برای طلاق باید به این مراکز مراجعه کنند.
وظیفه اصلی این مراکز، تلاش برای ایجاد سازش میان زن و شوهر است. در صورتی که امکان سازش وجود داشته باشد، مراکز مشاوره سند سازش را تنظیم کرده و به دادگاه ارائه می‌دهند. اگر سازش ممکن نباشد، این مراکز دلایل و علل عدم سازش را به صورت مکتوب به دادگاه اعلام می‌کنند. در نهایت، دادگاه بر اساس این نظریه و با تشخیص خود، رای به صدور گواهی عدم امکان سازش یا تصمیم دیگری می‌دهد.
🧑⚖️⚖ حضانت و ملاقات فرزندان در طلاق توافقی
حضانت فرزندان یکی از حساس ترین موضوعات در فرآیند طلاق است. طبق قانون مدنی ایران، حضانت فرزندان تا سن ۷ سالگی به مادر تعلق می‌گیرد و پس از آن به پدر واگذار می‌شود. اما در طلاق توافقی، زوجین می‌توانند بر سر حضانت و ملاقات فرزندان توافق کنند.
حضانت به عنوان یک حق و تکلیف والدین است. حتی اگر والدین در طلاق توافقی حق حضانت فرزندان را به یکدیگر واگذار کنند، بعداً می‌توانند با مراجعه به دادگاه مجدداً درخواست حضانت را ارائه دهند. همچنین حق ملاقات فرزندان نیز از حقوق والدین است که حتی در صورت سلب آن در زمان طلاق، قابل بازگشت است. این نکته نشان‌دهنده اهمیت حضانت و ملاقات فرزندان به عنوان حقوقی غیرقابل انصراف در سیستم حقوقی کشور ما است.
نکات کلیدی و حقوقی طلاق توافقی
- نقش وکیل در طلاق توافقی: در طلاق توافقی، همکاری با یک وکیل از دفتر وکالت املاک شکری می‌تواند بسیار مؤثر باشد. در صورتی که زن و شوهر برای طلاق توافقی وکیل بگیرند، حضور آن‌ها در دادگاه ضروری نیست. وکیل می‌تواند تمامی مراحل قانونی و اداری را به نمایندگی از موکلین انجام دهد. این فرآیند باعث کاهش استرس و فشارهای روانی ناشی از جدایی می‌شود و وکیل از دفتر وکالت املاک شکری می‌تواند با تجربیات خود در این زمینه، راهنمایی‌های لازم را ارائه دهد.
- مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش: گواهی عدم امکان سازش که توسط دادگاه صادر می‌شود، دارای مدت اعتبار ۳ ماهه است. در صورتی که در این مدت صیغه طلاق جاری نشود، این گواهی اعتبار خود را از دست می‌دهد و زوجین باید دوباره مراحل طلاق را طی کنند. وکلای مجرب دفتر وکالت املاک شکری در این زمینه می‌توانند به زوجین مشاوره دهند و اطمینان حاصل کنند که تمامی مراحل به درستی انجام شود تا از بروز مشکلات بعدی جلوگیری شود.
- مسائل مالی و تقسیم دارایی: زوجین در طلاق توافقی بر سر مسائل مالی مانند مهریه، نفقه، اجرت‌المثل و تقسیم دارایی‌ها به توافق می‌رسند. این توافق‌ها باید به صورت کتبی ثبت شده و به دادگاه ارائه شود تا رای دادگاه بر اساس آن صادر شود.
- حق رجوع: در طلاق توافقی، حق رجوع زن به مرد وجود ندارد، مگر اینکه توافقی بر خلاف آن صورت گیرد. این نکته حائز اهمیت است زیرا طلاق توافقی از نوع بائن محسوب می‌شود.
سخن پایانی
طلاق توافقی، هر چند راهکاری سریع و ساده برای پایان دادن به زندگی مشترک است، اما همچنان نیازمند دقت و مراقبت در فرآیند آن است. مراجعه به وکلا و مراکز مشاوره خانواده مانند دفتر وکالت املاک شکری می‌تواند به زوجین کمک کند تا با آگاهی کامل از حقوق و تعهدات خود، تصمیمی درست و منصفانه بگیرند. وکلای این دفتر با تخصص در زمینه حقوق خانواده و تجربه کافی، می‌توانند در امور مختلف طلاق توافقی به زوجین یاری رسانند. در نهایت، طلاق توافقی فرصتی است برای پایان دادن به اختلافات با کمترین آسیب ممکن و حفظ احترام متقابل میان زن و شوهر.